(2024)

[this article is in Dutch only]

Data en Publiek, een buiten(r)echte(r)lijke relatie

probleem

Ik probeer het meteen in de titel al scherp te stellen, dit ook omdat we op 5 minuten eerder een probleemschets dan een genuanceerd beeld proberen maken. Zoals elk probleem zijn er meerdere perspectieven.

De actoren in ons probleem zijn de kunstenaar, het publiek waarmee die in interactie wil gaan een mediator, zoals een kunsthuis, organisatie die kunstenaars verenigd of concertzaal of iets dergelijks en het medium. Ik ga de eerste drie omwille van onze 5 minuten over dezelfde kam scheren en het medium waar ik specifiek op wil ingaan zijn de digitale, de rest laat ik even zonder te zeggen dat ze niet belangrijk zijn buiten beschouwing omdat ze minder van belang zijn voor het probleem. De digitale ga ik ook even over de kam scheren of het nu spotify instagram of tiktok is. En ik bevestig ook graag nu al dat er digitale media zijn zonder de problemen waar ik het nu over ga hebben.

Kunstenaar <-> Medium <--> Publiek

The medium is the massage

In minuut 2 van de 5 wil ik graag nog een korte geschiedenisles geven, over het open internet en de fantastische mogelijkheden die een globaal netwerk in zijn begindagen schiep om directe communicatie op te zetten rond nichetopics en grote onderwerpen op dezelfde neutrale manier. We moesten minder wakkerliggen van filteralogritmes en bots en dus konden communities zichzelf organiseren en modereren zonder dat daar exhuberante verschillen waren met hoe we deze communicatie in de echte wereld organiseerden. Samen met de web2.0 revolutie en de dotcom crash stonden een aantal verlichte geesten op die voldoende kapitaal verzameld hadden hieraan een einde te maken. De rest heet facebook, amazon, google, microsoft of apple en hun kielzog heel veel niet zo kleine bedrijfjes die allemaal hetzelfde doen: Data hoarden van hun gebruikers en hun 'klanten' omvormen tot hun product dat ze met plezier aan de hoogstbiedende verkopen of gebruiken om een lock-in te creeren(zoals apple)

De technologie kan ingezet worden op een enorme schaal die we met ons simpel menselijk brein niet (even snel) kunnen vatten als de machines die data crunchen en je het "beste" aanraden. Die bias in die algoritmes zorgt niet alleen voor een verschraling van het culturele aanbod, ook in de persoonlijke sfeer is er de "filter bubble".

De oorspronkelijke insteek van de sociale media is verschoven van mensen verbinden, naar data van mensen verzamelen. Dit resulteert soms wel in verbinding, maar niet op de voorwaarden van noch zender, noch ontvanger. De macht die we gaven aan de gecentraliseerde dataverwerkingsdiensten is veel te groot. Het comfort dat we er voor terugkrijgen ook. Als kunstenaar/ muzikant ben je "verplicht" je muziek op spotify te zetten en je events op facebook als je een publiek wil bereiken. Je moet daar bovenop ook nog eens betalen om bovenaan het algoritme te komen. Een algoritme dat vooral het platform ten goede komt om die advertentieinkomsten te maximaliseren.

Alternatieve platformen zoals mastodon hebben een veel neutraler algoritme maar zijn minder toegangelijk omdat er naast een kost ook technologische kennis vereist is om een community op te starten en uit te bouwen. De wetgever stimuleert dit momenteel ook niet. De meeste politieke partijen investeren ook zelf massaal geld in die platformen en electorale winsten gaan vaak ook naar de grootste investeerders... dus wellicht komt de verandering niet vandaar.

Om hier wel verandering in te brengen moeten we bvb vanuit toonaangevende culturelere organisaties, die het zich kunnen "permiteren" om hun communicatie radicaal te wijzigen, simultaan en georganiseerd kiezen voor een ommezwaai. Neutraler en enkel op ethisch verantwoorde manieren communiceren over cultuur. De rest volgt wel...

Het organiseren is iets waarbij ik als onderzoeker wil en kan ondersteunen...